Jaarlijks sterven er in Nederland ongeveer 3000 mensen aan beroepsziekten ten gevolge van blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Uit onderzoek van de Nederlandse Arbeidsinspectie blijkt dat veel bedrijven de registratie en beoordeling van gevaarlijke stoffen niet op orde hebben. Bij vrijwel alle bedrijven in Nederland zijn gevaarlijke stoffen aanwezig. Ze worden gebruikt voor het vervaardigen van nieuwe producten, als toevoegingen in productieprocessen, voor reiniging etc. Gevaarlijke stoffen brengen vaak diverse gevaren met zich mee zoals gezondheids- en milieuschade. Er volgt daarom strengere handhaving. Bij constatering van gebreken wordt geen waarschuwing meer gegeven maar wordt direct een boete opgelegd. Het bedrag van de boete is ook aanzienlijk verhoogd.
Ik word vaak door bedrijven gevraagd voor het uitvoeren van een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) of het geven van advies rondom het onderwerp gevaarlijke stoffen. Bij het uitvoeren van een RI&E schenk ik hier altijd aandacht aan. Het geschetste beeld door de arbeidsinspectie is voor mij erg herkenbaar. Veel bedrijven weten dat ze gevaarlijke stoffen in huis hebben maar hebben een gebrekkige registratie. Het onderdeel ‘blootstelling aan gevaarlijke stoffen’ kan ik zelden als goed beoordelen. Ook ‘opslag en afvoer van gevaarlijke stoffen’ laat vaak te wensen over.
Direct een boete
Als advies in de RI&E volgt dan ook vaak dat bedrijven een verdiepingsonderzoek moeten doen naar gevaarlijke stoffen die in het bedrijf gebruikt worden. Daar stopt het echter vaak voor bedrijven. De aanbevolen actie in het plan van aanpak, behorende bij de RI&E, wordt vaak niet uitgevoerd. Bij controle door de arbeidsinspectie volgde tot voor kort vaak een aanzegging om het verdiepende onderzoek uit te voeren. Deze aanzegging volgt dus niet meer. Er wordt direct een boete opgelegd bij het ontbreken van verdiepend onderzoek en de uitvoering van maatregelen die mogelijk uit dit onderzoek volgen.
Belang van registratie omgang met gevaarlijke stoffen
Bedrijven moeten, juist daarom, serieus aan de slag met hun gevaarlijke stoffen. Het is belangrijk om te weten welke stoffen gebruikt worden, welke gevaren daaraan verbonden zijn, hoe het gebruik van gevaarlijke stoffen vermeden dan wel beperkt kan worden en in welke mate er sprake is van blootstelling aan de stoffen door medewerkers. Dit alles uiteraard om te zorgen voor veilige werkomstandigheden en de gezondheid van medewerkers te beschermen.
Om te voldoen aan de eisen kan globaal het onderstaande stappenplan worden doorlopen.
1. Registreer alle gevaarlijke stoffen die in het bedrijf aanwezig zijn
2. Bepaal welke stoffen daadwerkelijk noodzakelijk zijn. Vaak blijkt dat er stoffen aanwezig zijn die niet meer gebruikt worden of waar andere (beter-minder schadelijk) alternatieven voor beschikbaar zijn. Zorg dat alleen die stoffen overblijven die voor productie noodzakelijk zijn.
3. Verzamel alle relevante veiligheidsinformatie per stof. Deze informatie vind je op de veiligheidsinformatiebladen die bij elke stof horen. De leverancier kan je voorzien van deze bladen.
4. Neem alle relevante informatie zoals stofnaam, de mogelijke gevaren, wijze waarop blootstelling kan plaats vinden, waar en waarom/waarvoor het gebruikt wordt in het bedrijf etc. op in het register. Dit register vormt de basis voor verder onderzoek.
5. Bepaal de mate van blootstelling aan gevaarlijke stoffen en beoordeel of de wettelijke grenswaarden overschreden worden. Voor het bepalen van blootstelling
zijn instrumenten zoals Stoffenmanager (www.stoffenmanager.nl) beschikbaar. Met deze instrumenten wordt een inschatting van de blootstelling gemaakt. Voor een nauwkeurige specifieke bepaling van de blootstelling kunnen ook blootstellingsmetingen door een arbeidshygiënist uitgevoerd worden.
6. Bepaal welke maatregelen genomen moeten worden indien uit de beoordeling blijkt dat wettelijke grenswaarden overschreden worden. Leg deze maatregelen vast in een plan van aanpak en voer deze uit.
7. Maak op basis van alle verzamelde informatie voor elke stof een werkplek instructiekaart waarin duidelijk vastgelegd wordt hoe met de stof moet worden gewerkt, welke PBM’s moeten worden gedragen, welke gevaren de stof heeft, hoe het opgeslagen moet worden, op welke wijze het afgevoerd moet worden etc.
8. Zorg, op basis van alle verzamelde informatie, voor goede randvoorwaarden voor het werken met gevaarlijke stoffen: juiste beheersmaatregelen, PBM’s, middelen voor opslag, beredderingsmiddelen in geval van verontreiniging/lekkage etc.
9. Stel een beleid gevaarlijke stoffen vast waarin duidelijk is vastgelegd hoe omgegaan wordt met gevaarlijke stoffen.
Wie over bovenstaande meer wil weten, kan altijd contact met me opnemen.
